صنعت دیرینه دباغی در کلنجین

 «کلنجین وطن من» دباغی یکی از صنعت های دیرینه کلنجین بوده و تا چند دهه گذشته هم در روستا رونق داشته است. آقایان احمد آجورلو و علی قدیانی از همشهریان بزرگواری که مطلبی را در خصوص تهیه کردند تقدیم به همشهریان می گردد. 

دباغی همان فن آماده سازی و پرداخت پوست حیوانات برای تبدیل شدن به چرم می باشد. به این ترتیب پس از ذبح حیوانات و جدا کردن پوست آنان در چند مرحله پوست را آماده سازی می کنند. این مراحل عبارتند از: شست و شوی پوست ها، نگهداری آنها در محلول آرد جو یا آهک برای حل شدن موها به مدت چهار تا شش روز، لش زنی که شامل جدا سازی ضایعات گوشتی و چربی و دیگر چیزهای چسبیده به پوست است. خواباندن در فضله که موجب از بین رفتن پروتئین موجود در پوست و نرم شدن آن می شود، نمک زنی برای جلوگیری از فساد پوست، مرحله بعدی دباغی پوست است که مهمترین مرحله تهیه چرم به حساب می آید، تا این مرحله تمامی علمیاتی که روی پوست انجام شده صرفا نوعی آماده سازی بوده اما پوست تا این مرحله همچنان حالت طبیعی و فساد پذیری خود را حفظ کرده و تغییر اساسی در آن صورت نگرفته است. 

مرحله به این صورت است که پوست ها را برای مدت دو دوره 10 روزه در گودالی به عمق 2 متر قرار داده، روی آن محلوی از آب و مازو می ریزند و لگد مال می کنند تا مازو به خورد پوست برود سپس آنها را در آفتاب خشک کرده و دوباره به مدت 48 ساعت در آب نمک می خوابانند تا از فاسد شدن آن جلوگیری شود. پس از انجام این مرحله پوست از حالت طبیعی خود خارج شده و به محصولی نیمه تکمیل و کار شده مبدل می شود. در مرحله بعد طرف لش (طرف داخلی)چرم را با سنگ پا و طرف رخ آن را با سنگ صاف معمولی می مالند تا بلورهای نمک از آن خارج شود و موجب خشکی و  ترکیدگی پوست نگردد و بار دیگر در آفتاب پهن می کنند تا کاملا خشک شود. پس از آن پیه آب شده را به چرم می مالند تا نرم شود. یک ساعت تا چند روز پس از پیه کاری چرم را شست و شو می دهند. 

بعد از پاک کردن پیه های اضافی، چرم را برای رنگ زنی می فرستند. رنگ زن ها پس از خشک شدن چرم مقداری رنگ را با آب مخلوط کرده و روی چرم می مالند. اگر چه امروزه رنگ های مخلتفی وارد بازار شده است، رنگرزها رنگ نارنجی را همچنان ترجیح می دهند. چرا که اصالت چرم را حفظ می کند، به علاوه اغلب از رنگ های گیاهی برای رنگ زدن چرم استفاده می شود. بعد از انجام عملیات رنگ زدن، چرم را آویزان می کنند تا خشک شود و در مرحله پایانی برای براق شدن چرم روی آن را با سنگ یشم که سنگی سبز رنگ و صاف است، می سایند. در کنار این امر به دلیل دیر پا بودن این شغل باورهایی عامیانه نیز پیرامون آن شکل گرفته است، به طور مثال با آنکه آب دباغی بسیار بدبو و آلوده است، عده ای آن را رفع کننده مشکلات وبلایا می دانستند. در گذشته انجام تمامی این مراحل حدود سه ماه به طول می کشید. این صنعت در روستای کلنجین رونق خوبی داشته است و می توان از اساتیدی چیره دست استاد اباذر آجورلو،استاد عباس آجورلو، استاد اسحاق آجورلو، استاد جعفر آجورلو،استاد محمد آجورلو و استاد مرحوم حمزه آجورلو را نام برد.ایشان بنایی هم می کرد . روحش شاد یادش گرامی باد.

یاننوخ:

مشک کوچکی بوده که چوپان های بزرگوار هنگام ظهر مقداری شیر وماست داخلش می ریختند و در مشک را می بستند این مشک را یا در کوله خود و یا اینکه درخورجین الاغ می گذاشتن مشک در اثر حرکت تکان خرده  شیر ماست باهم مخلوط می شد است. نتیجه این عمل کره خوشمزه محلی برای صبحانه فردایشان بوده است. چنانچه اسامی بعضی از عزیزان را فراموش کردم عذر خواهی می کنم و پیشاپیش از یاد آوری شما بزرگواران سپاسگزارم.